Het witwassen van criminele gelden of gelden voor de financiering van terrorisme kan in vele verschillende vormen gerealiseerd worden. Een eerste vorm van witwassen betreft het gebruiken van de financiële diensten om de paper-trail te versluieren en het geld uiteindelijk te laten integreren in de maatschappij. De tweede vorm is het gebruiken van een geldkoerier. Concreet geld wordt via een geldkoerier vervoerd en kan op deze manier ook over de grens worden vervoerd. En de derde vorm is Trade-Based Money Laundering. Trade-Based Money Laundering is een zeer creatieve vorm van witwassen en het is zeer lastig te ontdekken.
Ik zal in deze blog eerst uitleggen wat Trade-Based Money Laundering is en ik zal een aantal voorbeelden geven voor verduidelijking. Ten tweede zal ik een aantal factoren omschrijven die Trade-Based Money Laundering in de hand kunnen werken. Tot slot zal ik een aantal red flags of indicatoren beschrijven, waarmee je Trade-Based Money Laundering kunt herkennen.
Trade-Based Money Laundering
Trade-Based Money Laundering is een vorm van witwassen waarbij de (internationale) handel en eventueel financiële ondernemingen gebruikt worden om crimineel geld en terreurgelden een ogenschijnlijke, legale herkomst te geven. Dit is een creatieve manier van witwassen via (internationale) handelstransacties. Criminelen en financiers van terrorisme verschuilen zich achter bedrijven om het geld, via handelstransacties, wit te wassen. Daarbij is het manipuleren van de handelswaarde van belang. Criminelen en financiers van terrorisme doen dit door opzettelijk de prijs, de hoeveelheid of de kwaliteit van producten of diensten aan te passen. Het is uiteraard vereist dat de bedrijven samenspannen om het witwassen te bewerkstelligen. Trade-Based Money Laundering komt in verschillende vormen voor. Ik zal nu een drietal eenvoudige Trade-Based Money Laundering constructies beschrijven.
Manipuleren van facturen
Stel bedrijf A is een exporteur van Lucky Cats. De Lucky Cats kosten per stuk € 8,00. Bedrijf B is importeur en plaats een bestelling van 1.000.000 Lucky Cats bij bedrijf A. Bedrijf A en B spannen samen om crimineel geld wit te wassen. Zij zorgen ervoor dat de totale waarde van de transactie € 10.000.000 bedraagt, in plaats van €8.000.000. Op de factuur komt dus een bedrag van € 10.000.000 te staan. Hierdoor is het voor bedrijf A mogelijk om een bedrag van € 2.000.000 een legale herkomst toe te kennen.
Het tegenovergestelde scenario is ook mogelijk. Zo kunnen de bedrijven de waarde van de Lucky Cats verlagen. Stel dat bedrijf A daadwerkelijk 1.000.000 Lucky Cats aan bedrijf B verkoopt voor een totale prijs van € 6.000.000. Bedrijf A en bedrijf B zorgen ervoor dat een bedrag van € 8.000.000 op de factuur komt te staan. Het verschil tussen de werkelijke prijs en het factuurbedrag is het bedrag dat is witgewassen. In dit geval heeft het bedrag van €2.000.000 een legale herkomst gekregen in het voordeel van bedrijf B.
Aanpassen van de hoeveelheden goederen of het aantal verrichte diensten
Een andere vorm van Trade-Based Money Laundering is het opzettelijk wijzigen van de hoeveelheden. Bedrijf Y fabriceert USB-sticks ter waarde van € 1,00 per stuk. Bedrijf Z koopt 1.000.000 USB-sticks van bedrijf Y, maar de bedrijven komen met elkaar overeen om daadwerkelijk 1.500.000 USB-sticks te laten leveren. Dus bedrijf Z ontvangt 1.500.000 USB-sticks, terwijl op de factuur een aantal van 1.000.000 staat aangegeven. Vervolgens verkoopt bedrijf Z de 1.500.000 USB-sticks voor € 1,00 per stuk: € 1.500.000. Het gevolg is dat bedrijf Z nu € 500.000 heeft kunnen witwassen.
Een extreem geval is dat bedrijf Y en Z ook met elkaar kunnen afspreken dat zij een koopovereenkomst hebben, zonder daadwerkelijk de goederen over te laten gaan op bedrijf Z. In dat geval is sprake van een phantom shipment of een spookverzending.
Meerdere facturen voor eenmalig geleverde goederen of eenmalig verrichte diensten
De laatste Trade-Based Money Laundering vorm die ik zal beschrijven, is het opmaken van meerdere rekeningen voor eenmalig geleverde goederen of verrichte diensten. Als de bedrijven G en H meerdere facturen opmaken voor slechts één overeenkomst, dan kunnen zij crimineel verkregen gelden of terreurgelden een legale herkomst geven. Het lijkt een redelijk eenvoudige manier om geld wit te wassen, maar voor financiële ondernemingen is het zeer lastig om dergelijke transacties te ontdekken. Criminelen en financiers van terrorisme kunnen immers gebruik maken van verschillende financiële ondernemingen. Elke geldtransactie wordt dan via een andere financiële onderneming verricht.
Factoren die het gebruik van Trade-Based Money Laundering op dit moment kunnen doen toenemen
De creatieve manier van Trade-Based Money Laundering speelt in op de zwakke plekken van de (internationale) handel. De (internationale) handel is te dynamisch om de paper-trail van crimineel geld of terreurgelden te ontdekken. En een iets hogere of lagere prijs voor een bepaald soort goederen hoeft geen argwaan te wekken. Nu de wereldhandel enigszins toeneemt, kan deze vorm van witwassen ook toenemen. Een stijging van het aantal handelstransacties hoeft niet alleen door de groei van de wereldeconomie te komen, een deel kan ook toegeschreven worden aan Trade-Based Money Laundering.
Trade-Based Money Laundering is lastig te ontdekken. Het verplaatsen van crimineel verkregen gelden of terreurgelden, behelst de opsporing van strafbare feiten. Het opsporen van strafbare feiten is vaak lastiger. Vaak is ook minder aandacht voor Trade-Based Money Laundering, omdat de aandacht gericht is op andere vormen van witwassen. Ook is een tendens gaande: in Nederland is er een stijging van het aantal economische delicten, waaronder het witwassen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat deze toename sinds 2009 explosief is gestegen. De overheid heeft op deze stijging ingespeeld door onder andere de strafmaat op economische delicten te verruimen.
Verder kan gezegd worden dat als het aantal gevallen van witwassen toeneemt, ook de criminele economie toeneemt. Dus hoe hoger de opbrengsten uit criminele activiteiten, des te meer geld vatbaar is voor witwassen.
Waarschuwingssignalen
Ik zal nu vijf waarschuwingssignalen geven die een indicatie kunnen zijn voor Trade-Based Money Laundering.
- De goederen worden verscheept vanuit een land met een hoog risico op witwassen en/of corruptie.
- Grote verschillen tussen de beschrijving van de goederen op de vrachtbrief (of factuur) en de werkelijk verscheepte goederen.
- De grootte van de zending is niet in overeenstemming met de omvang van de reguliere bedrijfsactiviteiten.
- Het transport van de goederen is vele malen hoger dat de waarde van de goederen zelf.
- De handelstransactie wordt gerealiseerd door shell-companies of katvangers.
Kamerstukken II 2012/13, 33 685, nr. 3.
CBS: Geregistreerde criminaliteit 2005-2012
FIU jaaroverzicht 2013, pag. 31:
Overige links over dit onderwerp:
http://juridischactueel.nl/corruptie-fraude-en-witwassen-zwaarder-bestraft/
http://blog.volkovlaw.com/2015/01/trade-based-money-laundering-dont-know-can-hurt/
http://www.fatf-gafi.org/topics/methodsandtrends/documents/trade-basedmoneylaunderingtypologies.html